Entamoeba histolytica (ameba)

Ten pierwotniak powoduje czerwonkę (pełzakowicę, amebę). Choroba ta jest powszechnie występującą inwazją jelita grubego. Rozpoznane czerwonki pełzakowatej bywa trudne. Pasożyt występuje w postaci aktywnego trofozoitu w jelicie grubym lub atakującego tkanki oraz w postaci cysty będącej postacią inwazyjną (zakaźną). Zarazić się amebą można tylko drogą pokarmową, poprzez inwazyjną cystę pełzaka. Trofozoity nie są inwazyjne, ponieważ szybko giną także w środowisku zewnętrznym oraz w żołądku. Cysty wydalane wraz z kałem chorego przedostają się do wody i przenoszone są stamtąd do przewodu pokarmowego następnego żywiciela. Choroba ta jest powszechna wśród turystów podróżujących do krajów rozwijających się oraz emigrantów z tych krajów. Zakażenie może jednak mieć miejsce także w Polsce od osób, które przywiozły pełzakowicę, gdyż jest diagnozowana u osób nigdy niewyjeżdżających za granicę. Ameba jest silnie zakaźna i najprawdopodobniej do licznych zakażeń na terenie  Polski dochodzi poprzez gastronomię typu “chińczyk” lub kebab, gdzie pracują osoby przyjezdne i nieprzebadane pod kątem ameby i przenoszą to zakażenie na żywność, którą przyrządzają.
Pierwsze objawy ropnia wątroby (powikłania późnego) pojawiają się zwykle w ciągu roku po inwazji jelitowej, lecz mogą ujawnić się dopiero w kilka lub kilkanaście lat od zakazenia. W związku z faktem, iż powszechnie i błędnie się myśli, że w naszym kraju nie można się zarazić amebą, to osoby zakażone mają problem z pozyskaniem diagnozy. Mogą latami chodzić do lekarzy i nikt nie skieruje ich na badanie w kierunku czerwonki. Co najwyżej może skierować na badanie w kierunku Candida, którą zakażenie często współistnieje z czerwonką i może mieć częściowo zbliżony do niej obraz chorobowy.